/

Yapay zeka ve tarayıcılar arasında insan

7 mins read
1
Hayati Esen
Hayati Esen
  1. Yüzyıl’dayız ve seyahat biçimleri çok değişmiş. Bugün Bovey’e gitmekte olan Tom Pearce sadece bir ışın kabinine girip bir kaç düğmeye basarak bir kaç saniye sonra Bovey’deki kopya istasyonunda ortaya çıkabilir.

Önce bir tarayıcıya girer. Tarayıcı vücudundaki her molekülün durumunu kaydederek vücudunu yok eder. Bovey’deki bir kopya makinesi bu veriyi alıp vücudunun birer kopyasını çıkaracaktır. Kopya makinesinden çıkan kişi Tom Pearce gibi düşünecek, Tom Pearce’nin görünüşüne sahip olacak ve kendinin Tom Pearce olduğuna inanacaktır. Ona sorulduğunda en son ışın kabininde hafif bir uykuya daldığını ve hemen ardından kopya makinesinde uyandığını söyleyecektir. (Ayrı yerlerde aynı Tom Pearce’den bir kaç kopya ışınlamanız da mümkün olabilir mi? Belki o da mümkün. Bu teknolojiyle. Şimdilik etik bulunmadığı için tercih edilmiyor. Ama ya uygulama kazaları?)

Işınlanma teknolojisini ve birçok insan memnuniyetle kullanırken, bazıları onun güvenli olmadığını söyleyerek kullanmayı reddetmektedir. Bu kişilerin inancına göre ışınlanma kabini bir insanın vücudunu yok edince o insan ölmektedir. Öteki uçta ortaya çıkan kişi başka biri olup korkunç bir kopyadan başka biri değildir.

Çözümlemeler, değerlendirmeler

Tom Pearce’in ışın kabiniyle Bovey’e yaptığı yolculuktan sağ çıkıp çıkmayacağına dair sorunun herkesin üzerinde anlaştığı bir cevabı yoktur. Bu radaki mesele kişisel kimlik meselesi ve bir kişinin zaman içinde var olan şeyin ne olduğu sorusudur.

Eğer Tom’un bu seyahat sonunda hala aynı kişi olarak yaşamaya devam ettiğine inanıyorsanız, o zaman size göre bir kişinin yaşamaya devam etmesi bir tür psikolojik süreklilik meselesidir. Basit bir şekilde dile getirirsek, bir kişinin hatıraları, tecrübeleri ve karakter özellikleri hayatta kalıyorsa, o kişi hayattadır diye düşünüyorsunuz. Yok eğer Tom’un bu seyahat sonrası var olmaktan çıktığını düşünüyorsanız, o zaman size göre önemli olan cisimsel sürekliliktir. Bir başka deyişle bir kişinin, vücudu mevcut şekliyle var olmaya devam ettiği sürece, o kişinin var olmaya devam ettiğini düşünüyorsunuz. Her ne kadar iki görüşün de taraftarları olsa da birçok düşünürün psikolojik süreklilik fikrinden yana olduğunu söylemek yanlış olmaz.

Peki ya ışınlanma kabini bozulursa

Bu tartışmanın karmaşıklığı hakkında bir fikir edinmek için bu hikayenin ilk olarak filozof Derek Parfit tarafından önerilen başka bir versiyonuna bakmakta fayda var. Hikayenin bu versiyonunda Tom ışınlanma kabinine girer, düğmeye basar ve hiç bir şey olmaz. Tarayıcının çalışma sesini duymuş, fakat hiç bir yere gönderilmemiştir. Işınlanma kabininden dışarı çıkar ve kabin ona hatalı bir işlem yapıldığını bildirir. Vücudunun eksiksiz bilgisi Bovey’deki kopya istasyonuna gönderilmiş ve orada bir kopyası yapılmıştır (ve şu anda bir kafede sütlü çayını yudumlamaktadır.)  Fakat orijinal bedeni yok edilmemiştir, hiç bir yere gönderilmediğini düşünmesinin nedeni budur. Ne yazık ki kötü haber tez ulaşır. Çok ciddi bir radyasyona maruz kalmıştır ve bir kaç günlük ömrü vardır.

Böyle bir durumda teselliyi kopyasının hayatta olduğu fikrinde mi bulmalıdır. Eğer geçerli olan şey psikolojik süreklilik ise, bu durumda seyahatten sağ çıkmış gibi görünmektedir; çünkü kopyası ışınlanma kabinine girmeden önceki psikolojik haliyle yaşamaya devam etmektedir. Yalnız burada sorun şu ki bir insanın bu düşüncede teselli bulduğunu hayal etmek saflıktır (kuşkusuz birileri hiç yoktan iyidir diye düşünebilir). Birçok insan kopyanın Tom Pearce olmadığını, sadece kendini Tom Paerce zanneden başka biri olduğunu düşünecektir. Gerçek Tom seyahatini tamamlayamamış ve acıyla geriye kalan günlere bakmaktadır.

Şimdi bu metni neden alıntı yaptık öyle değil mi?

Bakalım ne olacak…

Not: Yazı başlık ve bir kaç düzenleme yapılarak hazırlanmış alıntıdır. Kitabın adı: Einstain’s Riddle. Yazarı: Jeremy Stangroom

Hayati Esen

In 2005, he published his first book "Why Sufism". Then in 2012, he published essays on theology, politics and art in various magazines and newspapers. In 2014, he founded the website fikrikadim. The website is published in Turkish and English. In 2023, he wrote a post-truth novel called "Pis Roman". He still publishes his articles on fikrikadim.

1 Comment

  1. Hayati Esen iyi bir insan. Ama seslendiği kitlenin onu anlayacağına hiç inanmıyorum. Boşuna o kitleye sesleniyor, o çevrede varlığını sürdürüyor. Bunu okuyan seslendiği çevre bu adam Allah’ı inkar ediyor. Gizli gizli kafirlik yapıyor diyordur…

Leave a Reply

Your email address will not be published.

Comment moderation is enabled. Your comment may take some time to appear.


Fatal error: Uncaught TypeError: fclose(): Argument #1 ($stream) must be of type resource, bool given in /home/fikrikadim/public_html/wp-content/plugins/wp-super-cache/wp-cache-phase2.php:2386 Stack trace: #0 /home/fikrikadim/public_html/wp-content/plugins/wp-super-cache/wp-cache-phase2.php(2386): fclose(false) #1 /home/fikrikadim/public_html/wp-content/plugins/wp-super-cache/wp-cache-phase2.php(2146): wp_cache_get_ob('<!DOCTYPE html>...') #2 [internal function]: wp_cache_ob_callback('<!DOCTYPE html>...', 9) #3 /home/fikrikadim/public_html/wp-includes/functions.php(5373): ob_end_flush() #4 /home/fikrikadim/public_html/wp-includes/class-wp-hook.php(324): wp_ob_end_flush_all('') #5 /home/fikrikadim/public_html/wp-includes/class-wp-hook.php(348): WP_Hook->apply_filters('', Array) #6 /home/fikrikadim/public_html/wp-includes/plugin.php(517): WP_Hook->do_action(Array) #7 /home/fikrikadim/public_html/wp-includes/load.php(1260): do_action('shutdown') #8 [internal function]: shutdown_action_hook() #9 {main} thrown in /home/fikrikadim/public_html/wp-content/plugins/wp-super-cache/wp-cache-phase2.php on line 2386